Geen onderwerp brengt zoveel mensen op de been als bomenkap in een buurt of straat. Logisch, wij Almeerders houden van onze groene straten en die mooie rijen bomen zijn zichtbepalend. Toch worden er soms bomen gekapt, omdat ze veel overlast geven, van pluisjes tot wortels. Of omdat er een weg of stoep wordt verbreed. Maar de laatste tijd worden er vooral veel bomen gekapt omdat de bomen ziek zijn.

Één zieke boom, dat is niet zo'n probleem. Die kun je kappen, of je kunt de dode delen weghalen. Een hele straat, een hele wijk of zelfs een hele stad met zieke bomen, dat is wel degelijk een probleem. In Almere zijn heel veel essen. Essen zijn snelgroeiende, mooie bomen met veel groene bladeren. Helaas zijn deze bomen ook heel gevoelig voor de essentaksterfte: een boomziekte die sinds een jaar of tien in Nederland voorkomt. Het is een agressieve schimmel die de takken aantast, waardoor de boom gedeeltelijk afsterft. De vraag is hoe we dit probleem oplossen. Je zou bijvoorbeeld de zieke gedeelten kunnen wegsnijden. Dat spaart de bomen, maar is duur. Duur omdat het wegsnijden door een specialist gedaan wordt en omdat de boom alsnog weg moet als de ziekte terugkomt. Misschien wel te duur in een tijd waarin we de gemeentebegroting met grote moeite sluitend maken en bovendien ziet het er niet uit. Een plaatje van een straat met half gekapte bomen is bepaald geen reclame voor Almere. De zieke bomen kappen is ook een optie. Dat staat al helemaal niet mooi, maar het is goedkoper. Maar bijna niemand heeft het over de échte oplossing: het kappen van de zieke essen en daar andere bomen voor in de plaats planten.

Iedere hondenfokker weet dat het belangrijk is om inteelt te voorkomen; als je dat niet doet neemt de kans op ziekten bij de puppies toe. Om dezelfde reden is het ook zeer ongebruikelijk dat menselijke familieleden samen voor nageslacht zorgen. Maar bomen planten wij het liefst in rechte lanen met genetisch identieke bomen. Zij zijn in alle eigenschappen gelijk aan hun broertjes in de rest van de straat. Bomen met dé kenmerken die wij graag zien en die leiden tot een schitterend straatbeeld: mooie groene lanen met statige kastanjes, mooie eiken of volle essen. Tot er eentje ziek wordt. Dan werken die gelijke genen ineens tegen en worden alle bomen in de straat ziek. Zo overkwam het ons dat onze iepen ten onder gingen aan de iepziekte, onze kastanjes last hadden van de kastanjebloedingsziekte en momenteel onze essen ziek worden omdat deze lijden aan de essentaksterfte.

Doordat de discussie zich tot dusver beperkt tot de vraag of we de zieke gedeeltes wegsnijden of de hele boom kappen, bestrijden we symptomen en missen we een belangrijke kans. De kans om onze bomenpopulatie meer divers en daarmee ook weerbaarder te maken. Daarom moeten we ook niet aarzelen om een zieke boom weg te halen. Als we vervolgens samen met de buurt kiezen voor verschillende soorten bomen. Zodat de impact van één zieke boom een stuk kleiner wordt en ziekten niet meer zo makkelijk overspringen. Zo voorkomen we kaalslag!