Bij het doen van booronderzoek in Almere Pampus hebben archeologen een middeleeuwse houten kerkkapconstructie opgespoord. Het gaat om een unieke vondst van een ‘bouwpakket’ van minstens tachtig balken die samen een kap vormen van circa 9 bij 22 meter.

Vermoedelijk was het in de 15e eeuw over het water onderweg naar Franeker, maar is de lading tijdens de reis van boord gevallen of met het schip vergaan.

De onderdelen behoren tot een kerkkap van een type kerk dat in westelijk Nederland en in Friesland in die tijd veel werd gebouwd. In de Middeleeuwen was het gebruikelijk dat een dergelijke houtconstructie niet op de bouwwerf maar elders werd gefabriceerd en daarna per schip getransporteerd werd.

In Almere Pampus zijn in de jaren ’80 op één kavel de resten van tenminste drie scheepswrakken gevonden, evenals de onderdelen van de middeleeuwse kerkkap. Deze is toen herbegraven maar sindsdien was onduidelijk waar. Er was een vermoeden dat de kerkkap in de omgeving van de eerder gevonden scheepswrakken zou liggen, dat is dus nu bevestigd.

Rijke maritieme vindplaats

Yftinus van Popta, maritiem archeoloog en projectleider bij RAAP, deed onderzoek in opdracht van de gemeente en legde de puzzelstukjes bij elkaar. Op basis van oude luchtfoto’s, overzichtstekeningen en beschrijvingen van de toenmalige archeologen kreeg hij een vermoeden waar de herbegraven kerkkap zou moeten liggen. Op die plek werd vervolgens een booronderzoek uitgevoerd. Daarbij werd al snel op plastic en hout gestuit, precies zoals verwacht, want op oude foto’s was te zien dat de kerkkap was herbegraven en afgedekt met landbouwplastic.

‘Een bijzondere vondst op een fascinerende plek, één van de rijkste maritieme vindplaatsen van heel Flevoland. Het is uniek om een houten kerkkap als scheepslading in z’n geheel nog terug te kunnen vinden. Als de balken in goede staat zijn zou je het bij wijze van spreken nu nog in elkaar kunnen zetten zoals toen de bedoeling was en dat is heel bijzonder’, aldus Van Popta.

Wouter Smith, beleidsadviseur archeologie bij de gemeente Almere: ‘Wat we in Almere Pampus vinden vertelt ons veel over hoe het hier was in de tijd dat hier nog geen land was en mensen voornamelijk het water gebruikten om zich te verplaatsen en handel te drijven. Je kunt je ook voorstellen dat er weinig andere mogelijkheden waren om zo’n zware lading te transporteren, vervoer over water was de beste optie. Deze vondst bevestigt nog maar eens de rijkdom van ons bodemarchief, daar sta je niet altijd bij stil als inwoner van een jonge stad.’

Vervolgonderzoek

De gemeente gaat aanvullend onderzoek doen om de precieze datering van het hout te kunnen bepalen en te bevestigen dat de balken ook daadwerkelijk op deze plek liggen. Zo hopen de onderzoekers ook meer duidelijkheid te krijgen over de geschiedenis van de lading en het schip waarmee het vervoerd werd.

Wanneer het vervolgonderzoek plaatsvindt wordt later bekend. Het onderzoek wordt uitgevoerd door archeologisch bureau RAAP in opdracht van de gemeente Almere. Aanleiding voor het archeologisch onderzoek is het voornemen van de gemeente om woningen te bouwen in Almere Pampus.